Tuesday 28 June 2016

Today's Subhashita.

त्यजेत् क्षुधार्ताः जननी स्वपुत्रं
खादेत् क्षुधार्ताः भुजगी स्वमण्डम्  |
वुभुक्षितः किं न  करोति पापं
 क्षीणा जनाः निष्करुणा भवन्ति    || चाणक्य नीति (संस्कृत सुभाषितानि )

भावार्थ -    भूख  से व्याकुल एक मां  (अपने प्राण बचाने के लिये ) अपने पुत्र
को भी त्याग देती  है , और एक  भूखी  सांपिन स्वयं अपने ही अण्डो को खा
जाती  है |  इसी लिये  कहा गया है कि एक भूखा व्यक्ति  कोई  भी पाप (निषिद्ध
कार्य) कर   सकता  है तथा  कमजोर व्यक्ति  भी ऐसी परिस्थिति में  निर्दय 
हो जाते हैं |

Tyajet kshudhaartaah jananee svaputram
 khaadet kshudhaarthaah bhujagee svamandam,
vubhukshitah kim na karoti paapam
ksheenaa janaah nishkarunaa bhavanti.

Tyajet = abandon, leave.    Kshudaartaah = afflicted  by hunger.
Jananee = mother.    Svaputram = one's own son.    Khaadet =
may eat.     Bhujagee = a female snake.  Svamandam = its own
eggs.    vubhukshnitah = a hungry person.  Kim = what ?    Na =
not.    Karoti = does.   Paapam = a sinful act.   Ksheenaa = weak.
Janaah = people.  Nishkarunaa= cruel, pitiless.  Bhavanti =become.

i.e.       In order to save her life a hungry mother even abandons her son,
and a female snake eats her own eggs.   That is why there is the saying
that a hungry person can commit any sin,  and in such a situation  even
weak  persons  become very cruel.

5 comments:

  1. Sincerely appreciate your scholarly endeavor to facilitate the common reader to be know his/her legacy.

    ReplyDelete
  2. Achha abhiyan apka hai Pundit Ji.

    ReplyDelete
  3. Khote huye Sahiyta, Sanskriti, Neeti, Ved, Puan ko saral bhasha mai adhunik yug ko pradan karna, aap Sadhuwad ke patra hian. Pranaam.

    ReplyDelete
  4. सत्य है, संसार में मतलब की मनुहार है

    ReplyDelete