Friday 3 November 2017

आज का सुभाषित / Today's Subhashita.


सृजति तावदशेषगुणाSSकरं  पुरुषरत्नमलंकरणं  भुवः |
तदपि  तत्क्षणभङ्गि करोति चेदहह कष्टमपण्डितता विधेः ||
                                          -   सुभाषित रत्नाकर (भर्तृहरि )

भावार्थ -      अहो ! इस संसार में  दैव (नियति ) भी कैसी सृष्टि करता है  ?
एक ओर तो सभी गुणों की खान और एक आभूषण में रत्न के समान सुशोभित
होने वाले महान व्यक्तियों का सृजन करता है तो यह कैसी विडम्बना है कि उसी
क्षण  अत्यन्त कष्टकर मूर्खतापूर्ण व्यक्तियों का सृजन भी करता है |

(यह सुभाषित  'दैवम् ' शीर्षक के अन्तर्गत संकलित है | इसका तात्पर्य यह
है कि विद्वत्ता और मूर्खता  मनुष्य को उसके जन्मजात  गुण या अवगुण
उसके भाग्य के अनुसार ही प्राप्त होते हैं | )

Srujati taavadasheshagunaakaram purusha ratnamalamkaranam bhuvah.
Tadapi tatkshanabhangi karoti  chedahaha kashtamapanditataa vidheh,

Srujati = bestows,  creates.  Taavadasheshagunaakaram = taavat +ashesh
+ gunaakaram.    Taavat = so long.   Ashesh = all.    Gunaakaram = Guna +
Akaram.   Guna = virtues.    Akaram = a mine.   Purusharatnam = like a
gem among men.     Alankaranam = ornament, decoration.       Bhuvah =
World.   Tadapi =even then.  Tatkshana =at the same time.  Bhangi karoti =
what an irony.   Chedahaha = chdet + ahh.     Chet = if.    Ahh =   oh !.
Kashtamapanditataa=  kashtam +  apanditataa.    Kashtam = miserable.
Apanditataa = foolishness.     Vidheh = destiny.

i.e.   Oh !  what an irony . While the Destiny has created in this World great
persons like a mine of all the known virtues and adorned like a gem studded
in an ornament, at the same time has also created miserable and foolish persons .

(The above Subhashita is classified under the head 'destiny' . The idea behind
it is that  wisdom and foolishness are the inborn qualities and impediments
a person gets according to his fate .)

No comments:

Post a Comment